Ways of Seeing - การท้าทายวิสัยทัศน์ของเราผ่านเลนส์ภาพยนตร์

สำหรับผู้ที่ชื่นชอบภาพยนตร์และศิลปะภาพ दृ श, “Ways of Seeing” โดย John Berger ถือเป็นผลงานคลาสสิกที่ควรค่าแก่การหยิบขึ้นมาอ่านอย่างยิ่ง หนังสือเล่มนี้ไม่ได้ถูกจำกัดไว้แค่ในหมวดหมู่ของ “Film” แต่ขยายไปถึงประเด็นสำคัญเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างภาพและความหมาย การรับรู้ของมนุษย์ และอำนาจที่ซ่อนอยู่ภายในภาพ

“Ways of Seeing” ตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี 1972 ซึ่งเป็นยุคที่สังคมกำลังเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว และสื่อมวลชนเริ่มมีบทบาทสำคัญมากขึ้นในชีวิตประจำวัน Berger ผู้เขียนซึ่งเป็นนักวิจารณ์ศิลปะและผู้เชี่ยวชาญด้านวัฒนธรรม ได้นำเสนอแนวคิดและวิเคราะห์ที่ฉับไวและล้ำสมัย

การถอดรหัสภาพ: ย้อนกลับไปสู่รากฐานของการมองเห็น

Berger เริ่มต้นด้วยการตั้งคำถามพื้นฐานเกี่ยวกับวิธีที่เรา “เห็น” ภาพ นั่นคือ เราไม่ได้รับรู้ภาพจากสายตาเพียงอย่างเดียว แต่ยังได้รับอิทธิพลจากบริบททางสังคม,

ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมที่เราเติบโตมาด้วย ตัวอย่างเช่น ภาพของผู้หญิงในยุคศิลปะเรเนสซองส์ มักถูกนำเสนอในลักษณะที่เป็น “วัตถุ” ของการชื่นชมความงาม ไม่ใช่บุคคลที่มีความคิดและอารมณ์

Berger อธิบายว่าภาพถ่ายได้เปลี่ยนแปลงวิธีการรับรู้ของเราอย่างสิ้นเชิง ภาพถ่ายสามารถบันทึกช่วงเวลาหนึ่ง และนำเสนอความเป็นจริงในแบบที่ศิลปะประเพณีไม่สามารถทำได้

อย่างไรก็ตาม Berger ก็ชี้ให้เห็นว่าภาพถ่ายยังคงถูกควบคุมโดยผู้กำกับ, ช่างภาพ, และบรรณาธิการ ที่มีอำนาจในการเลือกมุมมอง, บทบาทของตัวละคร, และแม้กระทั่งการตัดต่อภาพเพื่อสื่อความหมายที่ต้องการ

ภาพยนตร์: สถานที่ของการแสดงและการตีความ

ส่วนหนึ่งที่น่าสนใจที่สุดของ “Ways of Seeing” คือบทวิเคราะห์ภาพยนตร์ Berger เชื่อว่าภาพยนตร์เป็นรูปแบบศิลปะที่ทรงพลังมาก เพราะสามารถสร้างโลกเสมือนจริง, ปลุกอารมณ์ และทำให้ผู้ชมรู้สึกถึงความเชื่อมโยงกับตัวละครได้

อย่างไรก็ตาม Berger ยังคงคำเตือนต่อผู้ชมให้ตระหนักถึงกลไกของการสร้างภาพยนตร์ที่ซ่อนอยู่เบื้องหลังความสวยงาม เช่น การใช้เทคนิคการตัดต่อ, ดนตรีประกอบ, และการแสดงของนักแสดงเพื่อชี้นำความคิดและอารมณ์ของผู้ชม

Berger ยกตัวอย่างภาพยนตร์ “The Gold Rush” ของ Charlie Chaplin ที่ใช้การขยายเวลา (slow motion) เพื่อสร้างความรู้สึกหดหู่จากการตกอยู่ในสถานการณ์ที่ยากลำบาก และภาพยนตร์ “Citizen Kane” ของ Orson Welles ที่ใช้มุมกล้องต่ำเพื่อแสดงถึงความยิ่งใหญ่ของตัวละคร

ตารางเปรียบเทียบ: วิธีการมองเห็นในศิลปะและภาพยนตร์

“Ways of Seeing” เป็นหนังสือที่ท้าทายความคิดเห็นของผู้อ่าน และทำให้เราต้อง re-examine วิธีการมองเห็นโลกและรับรู้ภาพ นี่คือผลงานที่ทรงคุณค่าสำหรับนักเรียน, ศิลปิน, และผู้ที่สนใจศิลปะและวัฒนธรรม

Berger ชวนให้เราหันกลับมามองดูภาพด้วยสายตาที่วิเคราะห์, ตั้งคำถาม, และตระหนักถึงความซับซ้อนของกระบวนการมองเห็น นี่คือบทเรียนที่สำคัญไม่แพ้กันสำหรับยุคสมัยของโซเชียลมีเดีย ที่ภาพถูกสร้างขึ้นและแพร่หลายอย่างรวดเร็ว